ظرفیت راه‌اندازی سه بازارچه مرزی با استان‌های دیاله، واسط و میسان کشور عراق در جدا مرزی ۲ کشور در محدوده استان ایلام وجود دارد که به علت نبود و یا کمبود صنایع تولیدی و فقر زیرساختی در این استان‌ها، مردمان و تجار آن، برای تامین کالاها و اقلام مصرفی خود چشم به بازارهای خارج دوخته‌اند به همین علت با ایجاد و توسعه بازارچه‌های مرزی در ایلام می‌توان هم به رونق اقتصادی منطقه و هم به اشتغال افراد جویایی کار در دو طرف جدار مرزی کمک شود.

وجود بازارچه‌های مرزی به عنوان یکی از ظرفیت‌های استان‌های مرزی بهترین ابزار و راهکار برای گسترش صادرات، رونق اقتصاد محلی و کمک به اقتصاد ملی است، به همین سبب راه اندازی و گسترش این بازارچه‌ها، یکی از اولویت‌های مسئولان در استان‌هایی مانند ایلام به منظور رشد شاخص‌های اقتصادی به شمار می‌رود.

پیشینه روابط اقتصادی استان مرزی ایلام با مردمان استان‌های هم مرز عراق به علت پیوندهای خویشاوندی و اشتراک‌های مذهبی و فرهنگی نشان می‌دهد، سرمایه‌گذاری و توسعه بازارچه‌های مرزی هم برای ایلام و هم استان‌های مرزی و مرکزی عراق دارای توجیه و صرفه اقتصادی است.

نیاز عراق و استان های مرزی این کشور در همسایگی ایلام به انواع کالاها به حدی گسترده و فراوان است که تنها بازارچه مرزی استان ایلام در مرز مهران جوابگوی تامین و صدور کالا به این کشور نیست به همین علت توسعه بازارچه‌ها، مورد توجه مسئولان کشوری و مقام‌های استانی دو طرف مرز قرار گرفته است.

نزدیکی استان ایلام به بغداد و شهرهای مختلف این کشور از جمله کوت، کربلا، بابل، نجف، کاظمین و العماره، میسان و … گویای این است که در سه منطقه مرزی این استان در هلاله شمالی، چیلات و چَم سری، امکان راه‌اندازی سه بازارچه مرزی با عراق فراهم است که اگر دایر و فعال شوند، افزون بر توسعه پیوندهای فرهنگی و مذهبی می‌توانند به رفاه و توسعه روابط و فعالیت‌های اقتصادی ایران و عراق کمک کنند.

از سوی دیگر امنیت بالای شهرهای مرزی عراق در همسایگی استان ایلام نیز می‌تواند به عنوان عاملی مهم در توسعه و راه‌اندازی بازارچه‌های مرزی در کانون توجه مسئولان ایران و عراق قرار گیرد، ظرفیتی که دیگر مناطق مرزی ایران فاقد آن هستند.

به اعتقاد فعالان اقتصادی ایلام، وجود امنیت کامل در ۴۳۰ کیلومتر مرز مشترک و نزدیکی به شهرهای مختلف عراق در کنار استقبال چشمگیر واردکنندگان این کشور از پایانه مهران راه‌اندازی و افزایش تعداد بازارچه‌های مرزی را در استان مرزی ایلام ضروری کرده است.

ایلام با وجود برخورداری از طولانی‌ترین مرز مشترک با عراق، تنها از فعالیت گمرک در منطقه مرزی مهران برخوردار است که می‌طلبد به منظور توسعه صادرات و افزایش مراوده‌های تجاری با کشور همسایه، بازارچه‌های مرزی در این استان راه اندازی و دایر شود.

فعالان بازرگانی و اقتصادی ایلام تاکید می کنند که توسعه بازارچه‌های مرزی در همسایگی عراق می‌تواند در توسعه اقتصادی و بهبود زندگی و فضای کسب و کار این استان تاثیر و نقش ممتاز داشته باشد.

گسترش و افزایش بازارچه‌های مرزی ایلام از آن رو قابل تأمل و توجه است که می‌تواند افزون بر رونق بخشی به اقتصاد ملی و ارز آوری، سبب ایجاد اشتغال پایدار و رشد صادرات شود.

تلاش برای فعال شدن بازارچه‌های مشترک مرزی ایلام با عراق

استاندار ایلام گفت: پیگیری برای اخذ مجوز فعالیت بازارچه‌های مرزی چیلات، چنگوله و هلاله‌شمالی در دستور کار قرار دارد.

“حسن بهرام‌نیا” به اخذ مجوز بازارچه مرزی مهران اشاره کرد و افزود: این استان در یک شرایط جغرافیایی خاص قرار گرفته به گونه‌ای که به با سه استان دیاله، میسان و واسط عراق دارای مرز است که باید از این ظرفیت در راستای ارتقاء و توسعه اقتصاد استان به ویژه در حوزه صادرات و مبادلات تجاری استفاده شود.

وی با اشاره به اینکه حدود ۷۴ هزار خانوار و ۲۲۷ هزار نفر مرزنشین در استان ایلام وجود دارد، یادآور شد: بازارچه مرزی مهران با نگاه مثبت دولت مصوب و بارقه‌های امید برای انجام تجارت چمدانی در مرز مهران و بهره‌مندی مردم و مرزنشینان استان از برکات این بازارچه روشن شده است.

وی گفت: سال ۹۶ بازارچه “شهابی و چنگوله” به تصویب رسیده بود که به دلیل موقعیتی که داشت مورد استقبال طرف عراقی نگرفته و همچنان بدون استفاده مانده بود، اما با پیگیری‌های انجام شده، بازارچه مرزی مهران در دستور کار قرار گرفت که امروز باید گفت کار بزرگی برای رونق اقتصادی استان انجام شده است.

استاندار ایلام با اشاره به اینکه بر این اساس مجوز این بازارچه در کمیسیون ماده یک توسعه تجارت مطرح، مصوب و به کمیسیون فرعی هیئت دولت ارسال و در کمیسیون اصلی اقتصادی هیأت دولت نیز مصوب شد، اضافه کرد: مکان ایجاد بازارچه مرزی مهران به صورت مشترک در مرز بین ۲ کشور ایران و عراق مشخص شده که به صورت به هم پیوسته بین گمرک و پایانه قرار دارد که باید زیرساخت‌های لازم برای آن اجرا شود و این امر کار بزرگی برای استان است.

وی یادآور شد: بازارچه مرزی “چیلات” در دهلران و بازارچه مرزی “هلاله شمالی” در ایوان و همچنین “چنگوله” در مهران نیز در دستور کار قرار دارد که امیدواریم به زودی با پیگیری‌های مجموعه استان این بازارچه‌ها نیز برای ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی استان و بهره‌مندی مردم استان از مزایای آن، محقق و راه‌اندازی شوند.

بهرام‌نیا با تاکید بر اینکه همه دستگاه‌های اجرایی استان برای اجرای زیرساخت لازم بازارچه مهران پای کار باشند، گفت: تصویب بازارچه مرزی مهران به استان ابلاغ شده که یک موفقیت بزرگ برای مردم استان در راستای رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال است.

در حال حاضر کشور عراق به دلیل داشتن طولانی‌ترین مرز مشترک خشکی با جمهوری اسلامی ایران به عنوان بهترین فرصت اقتصادی کشور در میان کشورهای همسایه مطرح است و افزون بر این، دارای قرابت نزدیک و مشترک فرهنگی، دینی و اجتماعی بوده و در شرایط تحریمی کشور و موقعیت راهبردی منطقه بهترین گزینه برای توسعه روابط تجارت خارجی دوجانبه خواهد بود.

وجود پایانه گمرکی که محلی شناخته شده برای تبادل کالا و فعالیت تجار، بازرگانان و صادرکنندگان است، یک پشتوانه قوی برای منطقه آزاد تجاری مهران خواهد بود که دسترسی به بازارهای بین‌المللی را شتاب بیشتری می‌بخشد.

هم‌اکنون به طور میانگین حجم فعالیت ترانزیتی گمرک پایانه مرزی مهران در طول سال ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن است که عمده این کالاها از مبدا کشور ترکیه و از طریق گمرک مهران روانه بازارهای بین‌المللی می‌شود که بی‌تردید با شروع به فعالیت منطقه آزاد تجاری مهران، حجم کالاهای ترانزیتی از این مرز به سوی بازارهای عراق و بین‌المللی افزایش خواهد شد.

با نگاهی به آمار ارائه شده از سوی گمرک به عنوان نهاد رسمی ارائه دهنده اطلاعات حوزه تجارت مرزی، در سال جاری میزان صادرات از مرز بین‌المللی مهران به کشور عراق رونق چشمگری داشته است.

صادرات ۹۳۰ میلیون دلار کالا از مرز مهران به عراق

مدیرکل گمرک استان ایلام گفت: ۹۳۰ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۶۰ دلار انواع کالا در بازه زمانی ابتدای سال تا پایان مهرماه سال جاری، از مرز بین‌المللی مهران به عراق و سایر کشورها صادر شده است.

“سهراب کمری” اظهار کرد: این میزان کالا با وزن یک میلیون و ۶۵۵ هزار و ۸۲۵ تُن از طریق مرز بین‌المللی مهران صادر شده است.

مدیرکل گمرک استان ایلام بیان کرد: عمده کالاهای صادراتی از مرز مهران شامل انواع محصولات پتروشیمی، تجهیزات نیروگاهی، مصالح ساختمانی، کاشی و سرامیک، مصنوعات فلزی و پلاستیکی و محصولات کشاورزی بوده است.

کمری یادآور شد: طی سال گذشته یک میلیارد و ۸۱۱ میلیون دلار انواع کالا از مرز بین‌المللی مهران با وزن سه میلیون و ۲۲۰ هزار تن از طریق مرز بین‌المللی مهران به عراق و سایر کشورها صادر شده است.

مدیرکل گمرک استان ایلام گفت: ۱۹۹ هزار و ۸۶۲ تن انواع محصولات کشاورزی (صیفی جات) از ابتدای سال جاری تا پایان مهرماه از طریق مرز بین‌المللی مهران به عراق صادر شده است.

کمری اظهار کرد: ارزش این میزان محصولات کشاورزی صادر شده از طریق مرز بین‌المللی مهران به کشور عراق ۸۴ میلیون و ۶۵ هزار و ۶۹ دلار بوده است.

وی یادآور شد: مهم‌ترین محصولات کشاورزی صادر شده شامل هندوانه، خربره، سیب درختی، خیار، گوجه و پرتقال بوده است.

مدیرکل گمرک استان ایلام به موفقیت‌های به دست آمده در این گمرک اشاره کرد و گفت: این گمرک از نظر صادرات برای سومین سال متوالی در رتبه نخست بین ۱۲ گمرک مرزی با کشور عراق قرار دارد.

کمری با بیان اینکه سال گذشته رکورد وزنی مجموع صادرات در طول تمام سال‌های فعالیت گمرک استان ایلام شکسته شد، افزود: گمرک مهران همچنان با اختلاف در صدر ۱۲ گمرک مرزی با عراق قرار دارد.

تقویت تعاملات ۲ استان ایلام و واسط عراق با دیپلماسی مهارت

فرماندار مهران به برگزاری در نشست‌های تعاملی با با فرماندار بدره و مسئولان‌ استان واسط عراق اشاره کرد و گفت: ارتباط و تعامل بزرگان و نیاکان ما در ایلام با توجه به اشتراکات فرهنگی، قومی و دینی با استان‌های مرزی واسط و دیالی عراق از گذشته‌های دور وجود داشته و همین امر موجب شده که ۲ ملت ایران و عراق، همیشه به صورت مستحکم در کنار هم قرار داشته باشند.

“علی‌عباس شفیعی” افزود: در خصوص فعال کردن بازارچه کوله بری مهران از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران به نتایج خوبی رسیدیم و قبلاً این موضوع با فرماندار بدره عراق رایزنی های لازم انجام شده و با توجه با روابط خوبی بین مردم مهران و بدره برقرار است و راه‌اندازی این بازارچه می تواند نقش مهمی در رفع بیکاری در ۲ شهر مهران و بدره عراق داشته باشد.

فرماندار مهران در ادامه با تاکید بر اینکه مبارزه با قاچاق سوختی برای هر ۲ کشور ایران و عراق از اهمیت بالایی برخوردار است، اظهار کرد: در مرز تجاری مهران امکانات برای سوختگیری کامیون‌های عراقی با هدف جلوگیری از قاچاق سوخت انجام شده است.

وی ادامه داد: در شهرستان مهران تمام امکانات برای آموزش فنی و حرفه‌ای وجود دارد که می تواند برای مهارت آموزی برای جوانان و افراد هنرجو در رشته‌های مختلفی برای ایجاد کار آفرینی نقش مهمی داشته باشد.

فرماندار مهران تصریح کرد: تمام زمینه ها و امکانات برای پذیرش هنرجو از کشور عراق به ویژه استان واسط این کشور، در مهران فراهم است.

واحد مهارت‌آموزی در مرز مهران راه‌اندازی می‌شود

مدیرکل آموزش فنی حرفه‌ای استان ایلام از راه‌اندازی واحد مهارت آموزی در مرز مهران خبر داد و افزود: امکانات لازم در خصوص مهارت‌آموزی به کارآموزان شهرستان بدره عراق در شهر مهران فراهم می شود.

وی با تاکید بر اینکه مراکز فنی و حرفه‌ای استان ایلام دارای ظرفیت‌های زیادی برای پذیرش حرفه آموزان عراقی هستند، افزود: اصلی‌ترین مأموریت سازمان فنی و حرفه‌ای، تربیت نیروی ماهر مهارت و ایجاد اشتغال است.

رئیسی عنوان کرد: در حال حاضر ارائه آموزش‌های مهارت در رشته‌های مختلف فنی وحرفه‌ای برای خواهران و برادران بدون هیچ محدودیتی انجام می شود.

وی افزود: اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای ایلام یرای اعزام مربی به شهرستان بدره عراق و حتی خوابگاه شبانه روزی برای آموزش کارآموزان آمادگی لازم را دارد.

مدیرکل آموزش فنی حرفه‌ای استان ایلام بیان کرد: در حال حاضر آموزش های مهارتی در حوزه نفت، جوشکاری صنعتی، برق صنعتی و ابزار دقیق و .. در مراکز سطح استان ارائه می شود.

تقویت گردشگری مرز، راهی برای توسعه استان ایلام

تقویت و ساماندهی مرز مهران و استفاده از ظرفیت‌هایی چون بازارچه‌های مرزی می‌تواند فرصتی بسیار مناسب و مغتنم برای توسعه در بخش‌های مختلف در این استان مرزی باشد و بازگشایی مرز چیلات دهلران نیز می تواند این امر را شتاب ببخشد.

بنا به گفته مسئولان میراث فرهنگی و صنایع گردشگری استان ایلام، جذب گردشگران عراقی در این استان مرزی، طی نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۰ درصد افزایش داشته است.

مسئولان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان ایلام نیز در خصوص تردد مسافر( اتباع خارجی) از مرز مهران تاکید کردند که در بازه زمانی (ابتدای سال تا پایان مهرماه) ۴۸۶ هزار و ۱۲۹ نفر خارجی از مرز مهران خروج و ۵۲۶ هزار و ۴۴ نفر نیز از طریق این مرز وارد کشور شده‌اند.

نماینده مردم استان ایلام در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مرز مهران می‌تواند به کانون و قطب تجارت بین‌المللی کشور تبدیل شود، گفت: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در دیدار اخیر با مقامات عراقی مطرح شد بحث بازارچه‌های مرزی با کشور عراق بود که نقش مهمی در افزایش سطح مراودات تجاری بین دو کشور دارد.

” سارا فلاحی” با تاکید بر اینکه راه‌اندازی بازارچه های مرزی زمینه ساز رونق تجارت بین ۲ کشور ایران و عراق می شود، گفت: انتظار می‌رود که با پای کار آمدن طرف عراقی، شاهد راه‌اندازی و فعال شدن بازارچه‌های مرزی استان باشیم و با توجه به اینکه بازار عراق، بکر و دارای ظرفیت‌های بالایی برای تجار و سرمایه گذران ایرانی و عراقی است، می‌تواند موجب رونق اقتصادی در استان و کشور شود.

فلاحی با اشاره به اینکه به زودی جلسه مشترکی با طرف عراقی در خصوص ایجاد منطقه آزاد مشترک در مهران برگزار می شود، تصریح کرد: استان ایلام دارای ظرفیت‌های بسیار زیادی در حوزه کشاورزی، نفت و گاز، گردشگری است و با فعال کردن این حوزه‌ها، می‌توان تحول بزرگی در توسعه استان ایجاد کرد.

نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر توجه دولت چهاردهم بر ظرفیت‌های استان، ابراز کرد: دولت چهاردهم می‌تواند بر روی مرز ایلام به عنوان دروازه مدیترانه سرمایه گذاری کند که کوتاهترین مرز برای رسیدن به کشورهای حوزه مدیترانه به منظور تبادلات تجاری باشد و مرز مهران می تواند قطب تجارت بین‌المللی کشور تبدیل شود.

مرز مهران در طول سال و ایام اربعین حسینی پذیرا و قدمگاه زوار اربعین حسینی برای زیارت عتبات عالیات است و بیش از پنج میلیون نفر در سال از مرز مهران تردد می‌کنند، دارا بودن ذخایر عظیم نفت و گاز و وجود صنایع پتروشیمی و پالایش گاز، کانی‌ها معدنی و همجواری با کشور عراق با ۴۳۰ کیلومتر مرز مشترک و مرز مشترک با استان‌های کرمانشاه، خوزستان و لرستان، ارتقای زیرساخت‌های جاده‌ای در استان و بهره‌مندی از طبیعت بکر و آثار باستانی و گردشگری زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف به ویژه صنعتی در منطقه آزاد تجاری مهران است.

با تقویت زیرساخت‌ها، فراهم کردن شرایط و امکانات و همچنین شناسایی ظرفیت‌های موجود در استان مرزی ایلام و مزیت‌های منطقه آزاد مهران، ایران می‌توان در عرصه صادرات به جایگاه بالاتری از میزان صادرات دیگر کشورها به عراق دست یابد و همچنین زمینه سرمایه‌گذاری تجار و بازرگانان عراقی را در استان ایلام و مرز مهران فراهم کرد.